معرفی کامل تیغه‌های فرز در دستگاه سنگ فرز
دستگاه سنگ فرز یکی از ابزارهای پرکاربرد در صنعت ماشین‌کاری و تولید قطعات فلزی است. عملکرد اصلی این دستگاه، برش و شکل‌دهی به مواد مختلف از جمله فلزات، چوب و سنگ است. ابزارهای برش یا همان تیغه‌های فرز، اجزای کلیدی این دستگاه محسوب می‌شوند که بسته به نوع عملیات، در اشکال و اندازه‌های متنوعی طراحی و ساخته می‌شوند.
در این مقاله به بررسی انواع تیغه‌های مورد استفاده در دستگاه سنگ فرز، کاربردهای آن‌ها و همچنین مشکلات رایجی که ممکن است هنگام استفاده از این ابزارها به وجود آید، می‌پردازیم.
انواع ابزار برش در دستگاه فرز
تیغه‌هایی که برای عملیات مختلف فرزکاری مورد استفاده قرار می‌گیرند، شامل انواع زیر هستند:
-
تیغه انگشتی
-
تیغه پولکی یا غلتکی
-
تیغه مدولی
-
تیغه چلچله‌ای
این تیغه‌ها، بسته به نوع عملیات برش، دارای ساختارها و ویژگی‌های متفاوتی هستند. یکی از دلایل تنوع بالای تیغه‌های فرز، گستره وسیع عملیات قابل انجام با این ابزارهاست؛ از زبرتراشی گرفته تا پرداخت‌کاری دقیق سطوح.
معیارهای انتخاب تیغه فرز
انتخاب تیغه مناسب برای فرزکاری، معمولاً بر اساس موارد زیر انجام می‌گیرد:
-
شکل و اندازه سطح مورد نظر برای فرزکاری
-
نوع عملیات: زبرتراشی یا پرداخت‌کاری
-
جنس قطعه کار
-
سرعت و دقت مورد نیاز
تیغه‌های فرز در ظاهر شبیه به ابزارهای برشی دیگر هستند، اما تفاوت اصلی آن‌ها در نوع دنده‌ها، زاویه لبه برنده و همچنین نحوه اتصال به دستگاه فرز است. بسیاری از تیغه‌ها علاوه بر لبه برنده اصلی، دارای لبه‌های فرعی نیز هستند که به بهبود کیفیت سطح برش‌خورده کمک می‌کند.
دسته‌بندی تیغه‌های فرز
تیغه‌های فرز را می‌توان از جنبه‌های مختلفی تقسیم‌بندی کرد:
1. بر اساس وضعیت دنده‌ها نسبت به محور تیغه:
-
فرزهای غلطکی
-
فرزهای مخروطی
-
فرزهای زاویه‌ای
-
فرزهای پیشانی‌تراشی
2. بر اساس شکل دنده‌ها:
-
فرزهای دنده‌راست
-
فرزهای دنده‌مارپیچ
-
فرزهای دنده‌کج
3. بر اساس ساختمان داخلی:
-
فرزهای یکپارچه
-
فرزهای مرکب
-
فرزهای چندپارچه
4. بر اساس روش بستن به دستگاه:
-
فرزهای سوراخ‌دار
-
فرزهای انگشتی
5. بر اساس نوع عملیات:
-
فرزهای فرم‌تراش
-
فرزهای دنده‌تراش
-
فرزهای پیچ‌تراش
-
فرزهای پولکی
-
فرزهای غلطکی
-
فرزهای زاویه‌ای
-
فرزهای پیشانی‌تراش
بررسی انواع پرکاربرد تیغه‌های فرز
۱. تیغه فرز غلطکی
تیغه‌های غلطکی دارای دنده‌های مستقیم یا مارپیچ هستند که بر سطح جانبی استوانه‌ای فرز قرار دارند. این نوع تیغه برای تراشیدن سطوح بزرگ و صاف بسیار مناسب است. امروزه بیشتر تیغه‌های غلطکی به صورت مارپیچ ساخته می‌شوند که باعث می‌شود لبه برنده به آرامی وارد قطعه کار شود، در نتیجه عملیات برش نرم‌تر و سطح نهایی صاف‌تر خواهد بود. همچنین، هدایت براده‌ها در این نوع تیغه به شکل بهتری انجام می‌شود.
۲. تیغه فرز پولکی
فرزهای پولکی، که با نام فرز اره‌ای نیز شناخته می‌شوند، معمولاً برای شیارزنی و بریدن فلزات به کار می‌روند. دنده‌های این تیغه‌ها از جلو و طرفین قطعه را برش می‌دهند. این ویژگی باعث می‌شود بتوان شیارهایی باریک و دقیق در قطعه کار ایجاد کرد. عرض این شیارها معمولاً بین ۰.۳ تا ۴ میلی‌متر است. فرزهای پولکی بزرگ‌تر معمولاً از دو قسمت تشکیل می‌شوند؛ بدنه از فولاد معمولی و تیغه‌ها از فولاد ابزار یا فولاد تندبر (HSS).
۳. تیغه فرز انگشتی
این تیغه‌ها دارای ساقه‌ای استوانه‌ای یا مخروطی هستند و با کمک فشنگی یا کلاهک‌های مخصوص به دستگاه متصل می‌شوند. از تیغه‌های انگشتی برای ایجاد شیارهای پیچیده و ظریف در قطعات استفاده می‌شود و معمولاً در مواردی که دقت بالا مورد نیاز است، کاربرد دارند.
مشکلات رایج تیغه‌های فرز
علی‌رغم کارایی بالا، تیغه‌های فرز ممکن است با چالش‌هایی نیز مواجه شوند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
-
دقت پایین در بعضی از عملیات‌ها
-
انعطاف‌پذیری کم در ساخت اشکال خاص مانند چرخ‌دنده‌های خاص
-
سایش سریع و لغزش بین دنده‌ها
-
افزایش تنش و خستگی سطحی در طول زمان
-
احتمال شکستن تیغه در سرعت‌های بالا که ممکن است منجر به آسیب جدی یا حتی خطر مرگ شود
برای جلوگیری از بروز این مشکلات، انتخاب صحیح تیغه، استفاده از تیغه‌های با کیفیت، و رعایت سرعت مناسب هنگام کار بسیار حائز اهمیت است.
جمع‌بندی
تیغه‌های فرز یکی از مهم‌ترین اجزای دستگاه سنگ فرز هستند که بسته به نوع عملیات، به شکل‌ها و اندازه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. آشنایی با انواع تیغه‌ها و کاربرد هر کدام، می‌تواند به افزایش بهره‌وری، دقت و ایمنی در عملیات برش و ماشین‌کاری کمک شایانی کند. همچنین شناخت معایب و مشکلات احتمالی این ابزارها، به انتخاب هوشمندانه‌تر و پیشگیری از بروز حوادث کمک خواهد کرد.
اگر در صنعت ماشین‌کاری یا تولید قطعات فلزی فعالیت دارید، شناخت دقیق ابزارهای برشی مانند تیغه‌های فرز می‌تواند بخش مهمی از موفقیت کاری شما را رقم بزند.
